Goodbye Georgië and Hello Oezbekistan!

Lieve mensen,

Vanuit de trein in Oezbekistan, waarin wij momenteel in 2,5 uur vanuit Buchara naar Samarkand reizen (twee historische steden langs de zijderoute) heb ik mooi even de tijd om jullie weer bij te praten. Want natuurlijk is er weer een hoop te vertellen. Als eerste over onze laatste week in Georgië, waar we voor weekje een Jeep huren om naar de noordelijke Kaukasus te gaan. Want die liggen iets te ver weg om nog te fietsen en bovendien is dat ook niet helemaal aan te raden (om redenen die ik zo nog zal noemen).

Onze fietsen hebben we voor deze gelegenheid ondergebracht bij een fietsenwinkel, met de opdracht deze nog even goed te laten checken voordat we naar Oezbekistan vliegen. Waar fietsenwinkels sowieso een rariteit zijn, omdat behalve kinderen, een enkele maaltijdbezorger of wat bikepackers hier bijna niemand op een fiets rijdt. En al helemaal geen vrouw.. Fietsen wordt in Centraal Azië door maar weinigen gezien als een serieus transportmiddel voor volwassen mensen. Al begint hier langzaam wel wat te veranderen volgens de eigenaar van de fietswinkel. Die onze fietsen ook nog even mooi zal gaan verpakken in een fietsdoos. Strikje erom en klaar voor onze vlucht naar
Oezbekistan!

Maar goed, eerst dus nog naar de Kaukasus. Met enigzins natte oksels rijden we in onze Jeep Tiblisi uit, want in dit land hanteert men een 'offensieve rijstijl' (dit zijn althans de woorden van Alan, een in Tbilisi wonende Brit die wij ergens in een B&B hebben ontmoet). En dat is zeker niet overdreven. Met veel getoeter drukken de Georgiërs hun auto overal tussendoor. Eigenlijk zijn alleen de Russen nog een graadje erger. De weg naar de Kaukasus is de zogeheten 'Russian Highway'. Een 'snelweg' waarover al het verkeer rijdt dat naar Rusland moet. En dat is veel. Het is ook meteen de enige weg die er is, dus ook met heel veel vrachtverkeer. Ongeacht wat ieders vervoersmiddel ook is, het gaspendaal wordt flink ingetrapt, niet gehinderd door het wegdek dat her en der uit flink wat kuilen bestaat. De inhaalmaneuvres die vanuit beide rijrichtingen worden uitgevoerd zijn zowel adembenemend als bloedstollend.

En zo rijden we in een paar uur tijd steeds hoger de bergen in en worden de uitzichten langzaam maar zeker ook steeds spectaculairder, en de bergen steeds hoger, totdat we aankomen in het kleine touristendorpje Stepansminda , dat ongeveer 20 kilometer voor de Russische grens ligt. Stepansminda is in de winter een bescheiden ski-oord. Maar in de zomer wordt het bevolkt door wandelaars en klimmers en o.a door Arabieren en Indiërs die hier met hun gezinnetje op vakantie zijn en de bergen komen bekijken. En iedereen vergaapt zich aan het zogeheten drievuldigheidskerkje van Gergeti, dat majesteus op een berg boven het dorp uit torent en zo een prachtig decor vormt met de achterliggende bergen en in het bijzonder de 5047 meter hoge bergtop van de Kazbek op de achtergrond.

Het is grappig en bijzonder om te zien dat er hier ineens ook veel Indiase en Halal restaurants te vinden zijn. En her en der zie je langs de snelweg picknickplaatsen met kooien waarin groepjes levende schapen hun lot afwachten. Want de uithangborden met de tekst 'Halal' en de barbeques die er naast staan doen ons vermoeden dat deze arme schaapjes hier vroeg of laat op terecht zullen komen.

We besteden onze dagen in deze prachtige regio aan (wild)kamperen, kampvuurtjes stoken, wandelen door valleien en door de bergen, langs meertjes en watervallen en uit nieuwsgierigheid rijden we ook nog de laatste 20 kilometer door naar de Russische grens. Niet omdat daar iets bijzonders te doen is, maar omdat we het op de een of andere manier wel apart vinden om even op 'de deurmat' van Rusland te staan.

In onze fietsappgroep lezen we ondertussen over fietsers die met een transit visa via Rusland naar Kazachstan fietsen. Vaak worden zij bij de grens flink ondervraagd, vooral over wat zij vinden van de situatie tussen Rusland en Oekraïne en met wie zij sympatiseren. Na een 'geloofwaardig politiek wenselijk verhaal' wordt men vervolgens doorgelaten. Maar wij hadden Rusland niet op ons wensenlijstje staan en vliegen liever gewoon een stukje verder door.

De situatie tussen Rusland en Georgië blijft ons echter wel fascineren. Vooral omdat we ook in Tiblisi zien dat de Georgiers op veel plekken laten weten dat Russen hier niet welkom zijn. Een dag later komen we toevallig in gesprek met een jong Russisch stel dat het land negen maanden geleden heeft verlaten. Het stel heeft vrienden en familie in Georgië en zijn in de mogelijkheid om hier voor langere tijd te blijven en in hun levensonderhoud te voorzien. Hun families zijn sinds de oorlog verdeeld geraakt als gevolg van verschillende standpunten en visies. Op onze vraag of het leven in Rusland erg is veranderd, geeft het stel aan dat er momenteel sprake is van een grote stijging van misdaad en criminaliteit, omdat er veel gevangenen worden vrijgelaten in ruil voor enkele maanden vechten aan het front. Verder wordt iedereen zich tegen de oorlog uitspreekt op social media, in eigen land, maar ook daarbuiten, opgepakt en gevangen gezet. Zij hebben zelf ook angst om zich openlijk uit te spreken, omdat er volgens hen ook in Georgië veel Russische geheime politie actief is.

We wensen het stel de volgende ochtend het beste toe en pakken de ons tentje weer in om vervolgens weer terug af te zakken richting Tbilisi. Echter niet voordat we nog een wandeling maken door de adembenemend prachtige Truso Vallei, met zijn kleine verlaten dorpjes en prachtige vergezichten. En om tenslotte nog onze twee laatste dagen door te brengen in de Pankisi Vallei, het woongebied van de Kisten (een Tsjetsjeense subethnos in Georgië).

Deze vallei kent een lange geschiedenis en hierover valt veel te vertellen, echter kort gezegd stond deze vallei vanaf 1990 tot medio 2003 berucht om de wetteloosheid, wapen- en drugssmokkel, ontvoeringen, islamitische radicalisering en het huisvesten van Tsjetsjeense militanten en terroristen. Na Georgisch ingrijpen in 2002, onder druk van Rusland en de Verenigde Staten, verbeterde de veiligheidssituatie hier drastisch. Met de opkomst van Islamitische Staat kreeg de vallei echter opnieuw een imagoprobleem door het uitreizen van tientallen lokale jonge mannen, waarvan sommigen het tot hoog in de IS-rangen schopten. Sindsdien hebben inwoners van de vallei initiatieven ontplooid om het negatieve stigma van de vallei te keren. Zo is er door een aantal vrouwen in Pankisi een lokale toeristische organisatie opgericht die zich inzet voor agro- en ecotoerisme in het gebied. Deze en andere ontwikkelingen in de vallei worden ook internationaal gesteund, zoals door het Amerikaanse USAID (United States Agency for International Development) en het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken (bron: Wikipedia).

Over dit alles zijn wij nog totaal onwetend wanneer we besluiten om hier voor twee nachten een guesthouse te boeken. We verbazen ons aanvankelijk alleen maar over de wat conservatief aandoende Islamitische gemeenschap die we hier aantreffen. Maar twee dagen later wordt datgene wat wij er over lezen ineens veel meer werkelijkheid wanneer we begrijpen dat de twee zonen van Leyla, de eigenaresse van ons guesthouse, in dezelfde periode geradicaliseerd zijn geraakt en naar Syrië zijn vertrokken. Waar zij zich aansloten bij ISIS en hier een hoge functie bereikten. Leyla blijkt met gevaar voor haar eigen leven naar Syrië afgereisd om hen terug te halen, echter tevergeefs. Ze heeft haar beide zonen aan ISIS verloren. Haar tragische verhaal staat beschreven in het boek "All Lara's Wars", geschreven door de schrijver Wojciech Jagielski.

Leyla maakt verder de positieve ontwikkelingen in deze vallei helemaal waar, want zij runt samen met een groepje vrouwen met verve haar guesthouse en zij heeft een grote groententuin, waaruit men heerlijke gerechten voor ons kookt. En verder blijkt Layla ook nog eens prachtig te kunnen zingen. Twee dagen later vertrekken we, voor de zoveelste keer weer eens onder de indruk van alles, terug naar Tbillisi.

Waarnaar het dan toch echt tijd is om afscheid te nemen van Georgië. Maar niet voordat we in Tbilisi nog een zwavelbad (in een hammam) bezoeken, waar mijn bovenste huidlaag er af wordt geschrobt door een medewerkster van het badhuis. Waarnaar we volgende ochtend, schoon geboend en wel, met onze fietsdozen worden afgeleverd op de luchthaven van Tbilisi. Klaar voor een frisse nieuwe start in weer een compleet ander land!

Nu vond ik vliegen vroeger best leuk maar intussen vind ik het vaak gedoe. En nu dus ook, wanneer ik er tot mijn verbazing (na het inchecken van onze bagage) door de douane wordt uitgepikt en ik onder escorte van een luchthavenmanager mee moet naar naar de ruimte waar inmiddels alle ingecheckte bagage ligt. En ik onder toezicht van drie luchthavenmedewerkers mijn fietstassen weer helemaal mag uitpakken omdat er iets verdachts is gevonden. Ik heb werkelijk geen idee wat dit zou kunnen zijn, totdat blijkt dat het gaat om een aantal Co2 capsules (om onze banden mee op te pompen, waarvan we er nota bene net een aantal net nieuw hebben gekocht bij de fietsenwinkel). En waarbij ik de vraag nog heb gesteld of die wel mee mogen in het vliegtuig? Ja hoor, volgens Roland is dat allemaal geen probleem en zijn deze vijf jaar geleden in Amerika ook mee het vliegtuig in gegaan. Ik kan me dat niet meer herinneren, maar hier zijn ze in ieder geval verboden.. En toevallig zitten ze allemaal nét in mijn bagage. Gelukkig is het luchthavenpersoneel coulant en mag ik meteen weer gaan nadat alles is gevonden. Enigzins sjacherijnig (althans ikzelf op zowel Roland als de fietsenhandelaar) ik het vliegtuig in.

Eenmaal opgestegen realiseer ik me dat mijn gevoel mede voortkomt uit het afscheid moeten nemen van Georgië. Een land waar ik inmiddels aan gewend ben geraakt en wat ik heel prettig ben gaan vinden. Wat voor ons ligt is (weer) onbekend en dit betekent dus ook weer opnieuw wennen. En nieuw en vreemd m land is ook steeds weer opnieuw dingen aangaan en ontdekken en uitvinden hoe het er gaat en werkt. En daar kan ik me op dat moment nog maar moeilijk een voorstelling van maken.

Gelukkig blijkt het allemaal uiteindelijk wat minder spannend te zijn dan dat ik het op dat moment in mijn hoofd maak. In Oezbekistan wonen (net zoals meestal het geval is) gewoon ook weer aardige, nieuwsgierige en hulpvaardige mensen, naast studenten die tijdens hun vakantie graag hun vak Engels met ons willen oefenen. Verder hebben we nu echt het gevoel dat we in het hart van de zijderoute zijn beland. We breken bijna onze nek over al de prachtige moskeeën, madrassas en mausoleums in Samarkand en Bukhara en in dit decor het is het niet moeilijk je voor te stellen hoe vroeger de karavanen met kamelen door deze steden en dit woestijnland trokken. We raken tijdens het bezoeken van beide steden enorm gefacineerd door de geweldige cultuur en historie. 

Daarnaast blijkt bijna elke Oezbeekse glimlach er eentje van goud. Zou een gouden gebit hier een spaarpotje zijn voor je pensioen? Vrouwen zijn hier (veel meer dan wij tot nu toe gezien hebben) prachtig gekleed in lange jurken en blouses met broeken in de meest kleurrijke patronen. Het past hier allemaal perfect en maakt het plaatje helemaal compleet. Daarintegen kleden wij ons als vrouwen thuis allemaal toch wel heel erg saai!

Het is verder bijzonder om te zien hoe de uiterlijke kenmerken van mensen tijdens onze reis langzaam veranderen. In Georgië lukte het mij maar moeilijk om een Rus van een Georgiër te onderscheiden, terwij je hier in het uiterlijk van mensen veel meer Aziatische / Chinese kenmerken terug ziet.

Verder zie je ook de invloed van Rusland duidelijk terug, vooral in Tashkent en Samarkand, wat verder twee moderne steden blijken te zijn, die met elkaar zijn verbonden door middel van een goed functionerend spoorwegnetwerk. De Russen hebben in de Sovjet periode in Taskent zelfs een heel metronetwerk aangelegd. En in Samarkand hebben ze het vroegere stadscentrum compleet op de schop gegooid. De kleine huizen met smalle straatjes zijn vervangen door brede vierbaans straten, lanen, parken en pleinen met grote gebouwen en standbeelden. Het vormt echter een wat vreemd aandoende mismatch met het overgebleven oorspronkelijke stadsgedeelte, dat tegenwoordig achter hoge muren lijkt te zijn weggestopt.

Na al dit cultuursnuiven per auto, vliegtuig en trein zijn we inmiddels alweer drie weken verder. En al die tijd hebben we helemaal niet meer op onze fiets gezeten. Maar daar gaat vanaf morgen weer verandering in komen. Want dan gaan we Oezbekistan verruilen voor het mooie en bergachtige en Tajikistan. Waar we op weg gaan naar de Pamir Highway; de weg die op de bucketlist staat van bijna iedere hardcore bikepacker. Maar die ook wordt gevreesd, omdat het een van de hoogst gelegen wegen ter wereld is, met passen tot wel 5000 meter hoogte. Wat we daarop kunnen verwachten (behalve natuurlijk fantastische uitzichten)? Veel gravel, heel veel stof, heel veel klimwerk, heel veel kans op materiaalpech en ook heel veel kans hoogteziekte en voedselvergiftiging.

Hoe dit ons zal vergaan en of wij daar klaar voor zijn? We hebben geen idee.. Maar ongetwijfeld lezen jullie hier de volgende keer alles over. ;)

Tot dan en liefs, Roland en Suus.